“Ọc sữa” là tình trạng khá phổ biến ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Nhiều bố mẹ trẻ rất lo lắng không biết bé con của mình có vấn đề về sức khỏe hay không và bối rối không biết làm thế nào để không nguy hiểm cho trẻ.
1. Nguyên do ọc sữa ở trẻ nhỏ
Bất kỳ nguyên nhân nào, do bệnh lý hay không do bệnh lý, làm rối loạn hoạt động co thắt của các cơ ống tiêu hóa, rối loạn nhu động ruột hoặc sự tắt nghẽn ống tiêu hóa đều có thể gây ra hiện tượng ói ọc.
Ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, hoạt động co bóp của các cơ hệ tiêu hóa có lúc không đồng bộ dẫn đến sự rối loạn nhu động đường ruột và trẻ bị ọc sữa. Ngoài ra, tâm vị của trẻ nhỏ không đóng kín, cơ vòng thực quản dưới không siết chặt làm cho sữa ở dạ dày trào trở lên thực quản. Nếu trẻ quấy khóc, vặn vẹo người, rặn đi tiêu... sẽ làm gia tăng áp lực trong bụng và trẻ ói sữa.
Thông thường khi bé bú, sẽ nuốt một lượng hơi vào trong dạ dày. Nếu cho bú không đúng cách, lượng hơi nuốt vào dạ dày quá nhiều, lúc đó dạ dày chứa một lượng lớn vừa sữa vừa hơi sẽ khiến trẻ dễ bị ói sữa. Nếu khoảng cách các cữ bú quá ngắn, trẻ bú quá nhanh hoặc quá lâu, lượng sữa quá nhiều cũng khiến trẻ ọc sữa.
Nếu bé mắc bệnh, viêm nhiễm đường hô hấp hay tiêu hóa, bé cũng bị ói sữa. Lúc này, ngoài hiện tượng ói, trẻ nhỏ còn có thể có các dấu hiệu khác kèm theo như ho, chảy mũi, sốt hoặc đi phân bất thường...
Một số bé mắc chứng hẹp phì đại môn vị cũng thường xuyên bị ói do sữa đi qua môn vị khó khăn. Thông thường trẻ nhỏ không ọc sữa những ngày đầu sau sinh, thường ọc xuất hiện từ tuần thứ hai trở đi. Lúc đầu trẻ nhỏ chỉ hay trớ sữa, sau đó ọc sữa dữ dội (nôn vọt), sau mỗi lần bú là ọc sữa. Đặc biệt, trẻ thường ọc có khoảng cách sau bú (có nghĩa là không ọc tức thì ngay sau bú) và không bao giờ ọc ra dịch vàng hay dịch xanh. Sau khi ọc, trẻ rất đói và đòi bú ngay. Trong trường hợp này, bố mẹ nên đưa trẻ đi thăm khám ở bệnh viện.
Trong trường hợp lồng ruột,trẻ đột ngột nôn ói nhiều kèm theo từng cơn khóc thét dữ dội, người nhợt nhạt, có thể đi tiêu kèm máu sau đau bụng khoảng 6 giờ. Bệnh này thường gặp ở trẻ trai bụ bẫm, dưới 24 tháng tuổi, nhiều nhất ở trẻ 3 – 6 tháng tuổi. Đây là một ca cấp cứu ngoại khoa, cần đưa trẻ đến ngay cơ sở y tế để được thăm khám, chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Ở bé non tháng cũng thường khi xảy ra tình trạng ọc sữa nhưng sẽ nhanh chóng thuyên giảm nếu chúng ta chăm sóc đúng cách và điều trị nâng đỡ kịp thời.
2. Trường hợp cần đưa em bé đi bệnh viện
- Trẻ đang hoàn toàn khỏe mạnh, bất thình lình nôn ói dữ dội kèm theo quấy khóc nhiều hoặc có những dấu hiệu bất thường khác
- Trẻ nhỏ nôn ói kèm theo các dấu hiệu bệnh lý như sốt, ho, chảy nước mũi hay tiêu phân khác thường...
- Bé nôn ói gây cản trở sự phát triển về cân nặng, chiều cao hay sự nôn ói khiến trẻ “sợ” bú
- Sự nôn ói sữa của trẻ không thuyên giảm kể cả sau khi đã được điều trị hỗ trợ, chăm sóc đúng cách
>>> Đọc thêm: Cách chữa nôn trớ ở trẻ sơ sinh hiệu quả tại nhà
3. Một số biện pháp giúp tránh ọc sữa ở trẻ nhỏ
Trường hợp cho bé bú sữa trực tiếp từ mẹ:
- Cho trẻ bú đúng cách, vừa đủ lượng sữa.
- Thời gian trẻ nhỏ bú mẹ đủ để dạ dày trẻ giãn ra đúng mức, đủ chứa lượng sữa tiêu thụ. Khi trẻ nhỏ bú mẹ trực tiếp, sữa trong vú mẹ không tự động chảy vào miệng trẻ liên tục mà chỉ chảy khi trẻ có thực hiện mút vú. Vì vậy, trẻ nuốt sữa dễ dàng hơn và ít bị rối loạn nhu động thực quản.
- Không nên cho trẻ nhỏ uống sữa mẹ bằng bình vì hầu như lượng kháng thể quý trong sữa mẹ sẽ bị mất đi khi vắt ra bình. Ngoài ra, phải đảm bảo bình sữa sạch tránh cho trẻ nhiễm trùng khi bú bằng bình.
Nếu vì lý do nào đó, trẻ nhỏ không bú được sữa mẹ hoặc không bú trực tiếp từ mẹ được, cần cho trẻ bú đúng cách:
• Núm vú phải có kích thước vừa với miệng trẻ.
• Lỗ núm vú có kích thước phù hợp, tránh trường hợp quá nhỏ sẽ làm cho trẻ phải gắng sức khi bú. Ngược lại nếu lỗ núm vú quá to, sữa chảy vào miệng quá nhiều làm trẻ nhỏ không nuốt kịp, trẻ nhỏ dễ bị sặc, ói khi bú.
• Không để bình sữa nằm ngang, sữa đầy núm vú tránh cho trẻ nuốt nhiều lượng hơi khi bú.
• Bình sữa đúng chuẩn.
• Pha sữa đúng chuẩn.
• Tư thế bú: Cần bế trẻ, không để trẻ nằm khi bú, đầu vai hơi cao, tránh gập cổ.
Sau khi cho trẻ nhỏ bú xong, bế trẻ theo phương thẳng, áp vào một bên ngực mẹ, kê mặt bé lên vai mẹ rồi vỗ lưng nhè nhẹ để trẻ ợ hơi. Sau đó, nhẹ nhàng đặt bénằm, kê gối hơi cao dưới vai, đầu tránh gập cổ, gập bụng.
Không nên để trẻ nhỏ quấy khóc trước, trong và sau khi bú.
Trong trường hợp bé thiếu vi chất, đặc biệt là canxi và vitamin D, trẻ thường đổ mồ hôi, quấy khóc, vặn vẹo thân mình làm cho trẻ nhỏ dễ bị nôn ói sữa.Vì thế, ngoài việc chăm sóc đúng cách, cần cung cấp thêm canxi và vitamin D cho trẻ.
Trẻ nhỏ nên được ở trong môi trường thoáng mát. Tư thế nằm đầu, vai, mông thẳng, đầu cao khoảng 15 - 30 độ. Có thể cho trẻ nằm nghiêng, cụ thể là nghiêng về bên trái. Có thể tạo cho trẻ một cái “kén” và đặt trẻ nằm trong kén giống như tư thế bé trong bụng mẹ.
Đối với trẻ sinh non, cần bổ sung vi chất đầy đủ. Nên xoa bụng trẻ trước mỗi khi bú.
Khi bé bị nôn ói sữa, bố mẹ nên giữ bình tĩnh, không bế thốc bé mà nghiêng người bé sang bên, nhẹ nhàng nâng trẻ lên, lấy khăn lau miệng trẻ. Nếu trẻ ọc sữa qua mũi miệng, không nên lấy miệng hút sữa trong mũi mà nên vệ sinh với nước muối sinh lý, miệng trước, mũi sau.
>>> Đọc thêm:
https://www.friso.com.vn/kinh-nghiem-hay/tre-so-sinh-bi-oc-sua-do-dau
